Bu Haberler de İlgini Çekebilir
Saray-AKP-MHP ortaklığıyla hazırlanan anayasa
değişiklik taslağı TBMM’ye sunuldu. Metin “elveda demokrasi” dedirten
düzenlemeleri içeriyor. Meclis’in denetim yetkileri kısıtlanıyor,
işlevsizleştiriliyor!
MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin “fiili duruma hukuki nitelik
kazandıralım” çağrısıyla başlayan yeni anayasa süreci, dün verilen teklifle ilk
aşamasını tamamladı. ‘Cumhurbaşkanlığı sistemi’ olarak sunulan başkanlık
sistemi odaklı teklif, adeta Meclis’i feshediyor, ülkedeki en kritik kararları
cumhurbaşkanına devrediyor.
Tüm yetkilerin verildiği Cumhurbaşkanı’nın yargılanması
neredeyse imkansız hale getiriliyor. Milletvekili sayısı 600’e çıkarılırken,
millevekili seçilme yaşı 18’e düşürülüyor, yedek milletvekilliği getiriliyor.
Cumhurbaşkanı ile TBMM’nin karşılıklı olarak seçim kararı alabilmesi
sağlanırken, Cumhurbaşkanı bu yetkiyi tek başına, Meclis ise ancak beşte üç
çoğunlukla (360) ile verebilecek. Cumhurbaşkanı, üst düzey atamaları, bakan ve
Cumhurbaşkanı yardımcılarını belirlemeye, kararname çıkarmaya yetkili olacak.
Cumhurbaşkanının partisiyle ilişiği olabilecek. TBMM ve Cumhurbaşkanlığı
seçimleri, 3 Kasım 2019 tarihinde yapılacak. Böylece Cumhurbaşkanı Tayyip
Erdoğan’ın görev süresi 3 ay daha uzatılmış olacak. Başbakan Binali Yıldırım,
2019 yılına kadar görevini sürdürecek. AKP’nin dün akşam saatlerinde TBMM
Başkanlığı’na sunduğu 21 maddelik anayasa değişikliği şu düzenlemeleri
öngörüyor: Vekil sayısı 600’e çıkıyor: Milletvekili sayısı 550’den 600’e
çıkarılıyor. Vekillik yaşı 18: Milletvekili seçilme yaşı 18’e indirilirken, bu
yaşta vekil seçilecek olanlar askerlikten muaf tutuluyor.
Meclis denetimi kalkıyor
Teklifle TBMM’nin denetim yollarında ‘gensoru’ ve ‘meclis soruşturması’
yetkilerinin kaldırılması ve partili cumhurbaşkanının iki yardımcısının olması
öngörülüyor. Görev süresi 5+5 olarak düzenlenen Cumhurbaşkanlığı için ‘doğuştan’
Türk vatandaşlığı olma şartı öngören değişiklik teklifinde, seçilme yaşı 25’ten
18’e indiriliyor. Teklif, yedek milletvekilliği düzenlemesini de öngörüyor.AKP’li
Abdülhamit Gül ve MHP’li Mehmet Parsak’ın ortak basın toplantısıyla paylaştığı
teklifte 21 madde bulunuyor. Bunların 12’si sistem değişikliği, 9’uysa yürütme
ve yürürlükle ilgili. Gül, AKP grubunun Meclis Başkanlığı’na sunduğu değişiklik
teklifiyle Anayasa’da toplam 70 maddenin değişeceğini söyledi.
Referandumdan sonra ‘partiye dönüş’
Metinde, diğer maddelerin 2019’daki ilk seçim süreci ve sonrasında yürürlüğe
girmesi öngörülürken, cumhurbaşkanının partisiyle ilişiğinin kesilmesinin
kaldırıldığı hüküm, değişikliğin yürürlüğe girmesinden itibaren uygulanacak.
Yani böylece Cumhurbaşkanı Erdoğan, teklifin olası bir referandumdan geçmesi
halinde kurucusu olduğu AKP’ye yeniden üye olabilecek.
Gül: Kuvvetli uzlaşı teklifi
Ortak basın toplantısında Abdülhamit Gül: “Toplam 21 maddelik anayasa
değişiklik teklifimizi AK Parti olarak sunduk. Bu kuvvetli bir uzlaşı
teklifidir. Güçlü yasama ve güçlü yürütme dedik. CHP’li Bülent Tezcan’ın da
olduğu bir anlaşma yaptık. Orada mutabık kaldığımız 7 maddeyi de buraya koyduk.
Hukuk devleti bakımında da tarihidir. Askeri ve sivil darbe ayrımı ortadan
kalktı. HSYK konusunda da mutabakata vardık. Kürsü seçimini ortadan kaldırarak
parlamentoyu daha da güçlendirdik. Bu ortak bir mutabakattır.”
MHP’nin tek derdi ‘Türk’ ifadesi!
MHP’li Mehmet Parsak ise: “Burada 2011’den sonraki gelişmelerin daha
dikkatli analiz edilmesi gerekiyor. Tüm siyas, partiler anayasanın değişmesi
üzerinden milletimize söz vermiştir. 2011 yılındaki anayasada, anayasadan Türk
ibaresi çıkarılmak istenmiştir. Bu anayasada ilk dört maddenin değişmesi teklif
edilmiş, milli ve üniter devlet ilkelerinin değiştirilmesi istenmiştir. Eğitim
dilinin Türkçe olduğu, hükümet sistemi de tartışılmak istenmiştir. Milli devlet
ve üniter devlet tartışma konusu değildir. Anayasamız artık Türk anayasasıdır.
Anayasamızın hiçbir yerinden Türk ibaresinin çıkarılması önerilmemektedir, bu
bir tartışma alanı değildir.”
***
Teklif ne getiriyor?
Devlet yönetimini adeta tek adama bağlayan anayasa teklifi şunları
getiriyor:
»Cumhurbaşkanı yürütmenin başı olacak ve başbakanlık kalkacak.
»Mevcut Anayasa’daki “Cumhurbaşkanı seçilen kişinin, varsa siyasi partisi ile
ilişiği kesilir” ifadesi kaldırılıyor.
»Cumhurbaşkanı, üyeliği bulunan partinin genel başkanı da seçilebiliyor.
»Cumhurbaşkanı, yardımcılarını ve bakanları atayıp görevden alabiliyor. Atanan
cumhurbaşkanı yardımcısı ve bakanların varsa Meclis’le ilişiği kesiliyor.
»Partili cumhurbaşkanının iki cumhurbaşkanı yardımcısının olması öngörülüyor.
»Bakanlıkların kurulması, kaldırılması, görevleri, yetkileri ve teşkilat
yapılarının, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile düzenlenmesi isteniyor.
»Cumhurbaşkanına Meclis’i fesih yetkisi veriliyor, bu durumda kendi görevi de
sona eriyor.
»Cumhurbaşkanı hakkında, bir suç işlediği iddiasıyla TBMM üye tam sayısının
salt çoğunluğunun vereceği önergeyle soruşturma açılması istenebiliyor. Meclis,
önergeyi en geç bir ay içinde görüşür ve üye tam sayısının beşte üçünün gizli
oyuyla soruşturma açılmasına karar verebiliyor. Kurulacak komisyonda yapılacak
soruşturma sonunda meclis oylamasına gidiliyor. Üye sayısının 3’te 2’sinin evet
demesi durumunda Cumhurbaşkanı Yüce Divan’a sevk ediliyor.
»Hakkında soruşturma kararı bulunan Cumhurbaşkanı seçim kararı alamıyor. Yüce
Divan’da seçilmeye engel bir suçtan mahkûm edilen Cumhurbaşkanının görevi sona
eriyor.
»Kanun teklif etme yetkisi milletvekilinde. Ancak, cumhurbaşkanına istisna
olarak, bütçe kanununu hazırlama, sunma yetkisi ve görevi veriliyor. Bütçe,
Meclis’in onayıyla kabul ediliyor.
»Cumhurbaşkanına olağanüstü hal ilan etme yetkisi veriliyor. İlan edilen OHAL’i
gerekli görülen hallerde kısaltma, uzatma, kaldırma yetkisi TBMM’ye veriliyor.
»Üst düzey kamu görevlilerinin atanması usulleri cumhurbaşkanlığı
kararnamesiyle belirleniyor.
»Cumhurbaşkanına kamu tüzel kişiliği kurma görevi veriliyor.
»Cumhurbaşkanı seçilme yeterliliklerine dair mevcut Anayasa’daki hükümler
korunurken, “Türk vatandaşı” olması ibaresi, “Doğuştan Türk vatandaşı” olması
şeklinde değiştiriliyor.
»Cumhurbaşkanlığı’na TBMM’deki siyasi parti grupları, son genel seçimlerde
yüzde 5 oy almış siyasi partiler, en az yüz bin seçmenin aday gösterebilmesi
öngörülüyor.
»Mevcut Anayasa’da 550 olarak öngörülen milletvekili sayısı 600’e çıkarılıyor.
»Milletvekili seçilme yaşı 25’ten 18’e düşürülüyor.
»4 yılda bir yapılan TBMM seçimleri ile 5 yılda bir yapılan Cumhurbaşkanlığı
seçimlerinin birleştirilerek 5 yılda bir aynı gün yapılması öngörülüyor.
»Savaş sebebiyle TBMM ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri bir yıl ertelenebiliyor ve
bu işlem tekrarlanabiliyor.
»TBMM’de herhangi bir milletvekilliği koltuğunun boşalması halinde aynı
partiden sıradaki ‘yedek milletvekili’nin boşalan koltuğa getirilmesi
öngörülüyor.
»TBMM’nin Bakanlar Kurulunu ve bakanları denetleme yetkisi elinden alınıyor.
»TBMM’nin en önemli denetim mekanizmalarından gensoru ve Meclis soruşturması
yetkileri kaldırılıyor.
»Anayasa’nın “Yargı yetkisi, Türk Milleti adına bağımsız mahkemelerce
kullanılır” hükmüne “ve tarafsız” ifadesi ekleniyor.
»Disiplin mahkemeleri dışında askeri mahkemeler kaldırılıyor.
»HSYK üye sayısı 22’den 12’ye düşürülüyor. Yarısının Meclis tarafından
seçilecek. Diğer üyeleri ise Cumhurbaşkanı atayacak.
»Jandarma Genel Komutanlığı MGK’den çıkacak. Birgün/Cumhuriyet
