TAKVASI VE İLMİ ÜSTÜNLÜĞÜ
Süleyman b. Ahmed, Ahmed b. Hanbel’in oğlu Abdullah’tan şöyle dediğini bana rivayet etti: Babam bir gün ve gecede 300 rekât namaz kılardı. Kendisine vurulan kamçılardan sonra hastalanıp kendisine zayıflık geldiği zamanlarda 150 rekat kılıyordu. Artık seksenine yaklaşınca da Kur’ân-ı Kerim’i 7 günde bir kez okurdu. [1] İbn-i Asakir, Şafii’den şöyle rivayet etmiştir. İmam Şafii hazretleri Mısır’a gittiği zaman Irak’ta kimi halef bıraktığı sorulur. O da Irak’ta Ahmed b. Hanbel’den daha akıllı, daha takva sahibi, daha fakih ve daha zahid kimi bırakabilirim, şeklinde cevap verdi. Abdurrezzak: Ahmed b. Hanbel’den daha fakih ve daha takva sahibi olanı görmedim. Ebu Züratu’r-Razi, Ahmed b. Hanbel’in ezberinde 700.000, diğer bir rivayette 1.000.000 hadisin olduğunu söyleyince kendisine, bunu nerden biliyorsun? diye soruldu. O da: Kendisiyle müzakere ettik ve babları aldım, ondan biliyorum, dedi. Abdulvehhab el-Verrak Ahmed b. Hanbel gibisini görmedim, deyince ona gördüğün diğer kimselerden onun ilim ve faziletini tefrik edip ayıran nedir, yani sen bu hükme nasıl vardın? denilince cevaben şöyle söyledi. Birisi ona 60.000 mesele sordu da hepsine de Haddesena veya ahberena, diyerek cevap verdi.
Ahmed b. Hanbel, fakir kimselerden ve talebelerinden hediye almadığı gibi zengin veliahtlardan gelen hediyeleri dahi kabul etmez, büyük olsun küçük olsun bütün maddi yardımları reddederdi. Halifeden maaş almayı kabul ettikleri için Salih ve Abdullah ile alâkasını kesti. Çok nefret ettiği şeylerden birisi lüks hayattı. Zübeyr Sıddıki, Patton’un şöyle söylediğini nakleder: Onun şahsiyeti gerek hayatında ve gerekse ölümünden sonra İslam dünyasında büyük bir kuvvet oldu ve hala da onun vazettiği ilmi esaslar kadar onun şahsiyeti bakımından kuvvetli olduğu gözükmektedir.
Bu Haberler de İlgini Çekebilir
KISACA FIKHÎ DURUMU
Geçmiş alimlerimiz, hadis ve dini ilimlerde imamları fıkha ait bir tasnife tabi tutmamışlardır. Bir kitap ortaya koydukları da görülmez. Ancak sünnet ve asarı hıfzetmiş ve haberleri cemetmiş oldukları için bunlarla fetva verirler. Onlardan bu fıkıh ve fetvalar nakledilirdi. Bu nakiller o imamın fıkhını meydana getirmiş olur. 120’den fazla zat, İmam Ahmed b. Hanbel’in fıkhını derlemiş toparlamıştır. Bu zatların birkaç meşhurları şunlardır: Oğulları Sâlih ve Abdullah, amcası oğlu Hanbel, İshak b. Mansur, Ebu Davud es-Sicistani, Ebu İshak, İbrahim, Ebu Bekir el-Esrem, Ebu Bekir el-Mervezi, Abdulmelik el-Meymuni, Mühanna eş-Şami, Ebu Zür’a, Ebu Hatim Razî’ler, Ebu Zur’a ed-Dımeşki, Ahmed b. Hasan et-Tirmizi, Müsenna b. Camiu’l-Enbari ve Ahmed b. Yahya el-Hulvani’dir.
EVLENMESİ VE VEFATI
Ahmed b. Hanbel kırk yaşından sonra evlenmiştir. İlk evliliği Abbase kızı Fazl iledir. Oğlu Sâlih bu hanımdan olmuştur. Bunun vefatından sonra oğlu Abdullah’ın annesi ile evlenmiştir. Bir cariyeden Zeynep, Hasan, Hüseyin, Muhammed ve Said isimlerinde 5 çocuğu daha vardır. Gerek mezhebinin gerekse hadislerinin toparlanıp bir araya getirilmesinde oğullarından Salih ve Abdullah’ın çok büyük rolleri vardır.
Hicret-i Nebevinin 241. senesi Rebiülevvel ayında hastalanarak vefat etmiş ve cuma günü kaldırılarak Bağdat’ta şehitlik mezarlığına defnedilmiştir. Muhammed Zübeyr, cenazesine iştirak edenlerin sayısının 600.000 ile 2.500.000 arasında olduğunu nakletmektedir. Gerçekten vefatı bütün İslâm aleminde çok büyük üzüntüyle karşılanmıştır. İbn-i Hacer’in ifadesine göre bu büyük İmam’ın cenaze namazını 800.000 erkek ve 60.000 kadın kılmıştır. İbn-i Hacer, bu naklini oğlu Abdullah’a dayandırmaktadır.
Şeyhü’l-İslam, er-Razi Hasan b. İsa’dan şöyle rivayet etmiştir. İsa şöyle dedi: Ben amcam Akil’e rast geldim ve ondan şunu işittim. Rüyamda Kazvin’de ölmüş bir genci gördüm. Ona Rabbin sana ne yaptı? diye sordum, o da: Beni affetti; ben: Af mı etti? deyince, evet, dedi. Ben kendisine yine rüyada peki niçin böyle acele ediyorsun? dedim. Şöyle cevap verdi: Bütün sema ehli yedinci kat semadan dünya semasına iniyorlar. Onlar Ahmed b. Hanbel’in cenaze merasimine iştirak edecekler onun için acele ediyorum, dedi. Sonra öğrendik ki, evet Ahmed b. Hanbel o gece vefat etmiş. Vefat ittiği zaman 77 yaşındaydı. Allah Kendisinden razı olsun ve bizleri de şefaatine mazhar eyesin.
